Milli Mücadelede Kütahya

 Kuruluşa ve Kurtuluşa ev sahipliği yapan Milli Mücadele yıllarının en önemli olaylarına da sahne olan Kütahya; 1. Dünya Savaşından sonra Osmanlı Devletini parçalamak, Türk topraklarını işgal etmek üzere harekete geçen sömürgeci devletlere karşı Türk milletinin var olduğunu bir kez daha dünyaya duyurduğu topraklardır.

 Kütahya Müdafaa-i Hukuk cemiyetinin kurulduğu 20 Eylül 1919 tarihi, Kütahya'da Milli Mücadele'nin başlangıç tarihidir. 21 Temmuz 1920' de Kütahya Milli Alayı kurulmuş, Alay 6 Ağustos 1920' de Mustafa Kemal Paşa tarafından denetlenmiştir. Denetim sonrasında Büyük Millet Meclisi Başkanı Mustafa Kemal Paşa, kendi el yazısıyla Kütahya halkı adına Mutasarrıf Sait Bey'e yazılmış takdirname vermiştir.

Kurtuluş Savaşı'nın en büyük muharebelerinden olan Büyük Taarruz; 26 Ağustos 1920'de Kocatepe'de başlamış, 30Ağustos'ta Zafertepeçalköy'de Büyük Komutan Gazi Mustafa Kemal'in Başkomutanlık Meydan Muharebesi'ni kazanması ile Türkiye Cumhuriyeti'nin temeli Kütahya'da sağlamlaştırılmıştır. Dumlupınar'da " Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri..! " emri ile düşnam ülke topraklarından çıkarılmıştır.

 Artık Kütahya, Kuruluş ve Kurtuluştan sonra binlerce şehidi bağrında barındırarak " Şehitler ve şehitlikler " diyarı da olmuştur. 

  Kütahya'yı ziyaret eden Mustafa Kemal riyasetindeki Türkiye Büyük Millet Meclisi Heyeti'nin şehirden ayrılışı münasebeti ile Kütahya Mutasarrıfına telgrafı 

 " Kütahya Mutasarrıfı Said Beyefendiye:

 Büyük Millet Meclisi'nin selam ve ihtiramını muhterem halkımıza, Kahraman Orduya ve hamiyetkar memuriyne tebliğ etmek üzere Kütahya'yı dahi ziyaret eden heyetimiz, burada gördüğü mefharetbahş ve itim'nanaver tezahurat-ı samimiye ve aliyeden dolayı fevkalade müftehir ve mesrurdur. Vatanperver Kütahya ahalisinin mali fedakarlığı, maddi ve manevi himamet ve mesaisiyle beş on gün zarfında ihzar ve techiz edilen binlerce mevcuda baliğ kıtaat-ı askeriyenin giriştiğimiz dini, milli, vatani mücadelede muzafferiyetimizi temin edecek kahraman bir zümre olarak isbat-ı fedakari edceğinden eminiz. Gerek zat-ı aliyeleriyle Müdafaa-i Hukuk gayyüresini, gerek umum Kütahya halkının mucib-imübahhat olan himematından dolayı hissettiğimiz " Şükranı" , Büyük Millet Meclisini namını beyan ile arz-ı veda eder ve işbu ihsasat-ı mahmedetkaraneinizin aynen bütün ahaliye tebliğ buyrulmasını rica ederiz. "